“Enerji üretim ve depolama bölgesi” olarak ilan edilen Yumurtalık sahiline kömür santrali kurmak isteyen şirketler, şekere üşüşen sinekler misali birbirleriyle yarışa girmişçesine müracaatta bulunmaya devam ediyorlar. ÇED raporu hazırlayarak bakanlığa başvuran şirket bu defa tanıdık, Çukurova Demtaş Enerji Üretim Ticaret A.Ş. Bu şirketi nereden tanıyoruz derseniz, aynı şirket, aynı yere daha önce de iki ayrı kömür santrali kurmak için ÇED raporu hazırlayıp, müracaatta bulunmuştu. Adana merkezli şirketin önceki iki girişimi hakkında bakanlık incelemesi devam ederken şimdi üçüncü bir santral için ÇED raporu hazırlamış ve bakanlığa sunmuş bulunuyor.
Önce, bu yeni kurulmak istenen santralin ÇED raporundan edindiğimiz bilgilerle özelliklerini sıralayalım.
Adı: GAMZE TERMİK SANTRALİ
Kurulmak istenilen yer: Yumurtalık – Sugözü
Gücü: 2×600=1.200 MWe
Yatırım bedeli: 3.600.000.000 TL
Toplam alan: 123 ha, şahıs arazisi
Çalışma ömrü: 49 yıl, epdk kararıyla uzatılabilir.
Çalışacak işçi sayısı: 350
Yakıt: İthal kömür
Konum: Sugözü’ne 1.125 m., Demirtaş’a 2.550 m., Sugözü konutlarına 570 m., Yumurtalık lagünü ve sulak alanına, tabiatı koruma alanına kuş uçuşu 15 km.
İnşaat süresi: 3 yıl
Yıllık ortalama brüt elektrik üretimi: 9.500 GW saat/yıl
1 saatte yakılacak kömür miktarı: 361 ton
1 günde yakılacak kömür miktarı: 8.664 ton
Santral soğutma suyu: Deniz suyu kullanılacak ve tekrar denize deşarj edilecek.
ÇED raporu halk bilgilendirme toplantısı tarihi: 11 Ağustos 2016 Perşembe günü, yer ve saat sonra açıklanacak.
Son zamanlarda şirketlerin hazırlattıkları ÇED raporlarında görmeye alıştığımız çirkin bir durumla -sözümona kurnazlıkla- burada da karşılaşıyoruz, gerçekleri halktan gizlemenin bir yolunu daha bulmuş görünüyorlar. Böyle bir yatırım için bilinmesi gereken en hayati bilgileri ÇED raporunda bulamıyoruz. Diyorlar ki; efendim, bu ön çed raporudur, çalışmamız devam etmektedir, filan konuda kesin bilgileri çed raporunun ilerleyen aşamalarında sunacağız. Buna karşılık biz ekolojistler de diyoruz ki; çocuk mu kandırıyorsunuz, bu yatırım konusunda halk bilgilendirme toplantısı bir defa yapılıyor, orada da en hayati bilgileri vermiyorsunuz, sonra bildireceğinizi söylüyorsunuz, sonra da karşınızda sadece ilgili bakanlık yetkilileri kalıyor, halk devreden çıkmış oluyor, Sugözü Köyü’nden kim daha sonra bakanlık il müdürlüğüne gelip, ilan edilen bir aylık inceleme ve itiraz döneminde “şu açıklanmayan rakamlar belli oldu mu, görebilir miyim?” diyecek? Yatırımın o köye, o yöreye ve topyekün hayata ne kadar zarar verebileceğini somutlayan rakamların halktan gizlendiği iddiamızı incelediğimiz ÇED raporu üzerinden açıklamaya çalışalım.
Aşağıdaki paragraf Gamze termik santrali ÇED raporundan alınmıştır:
“Kömürle çalışacak olan enerji santralinin işletmesi süresince kullanılacak yakıt nedeniyle değişken miktarlarda kükürt dioksit, hidrokarbonlar, nitrojen oksitler, karbon monoksit ve partikül maddelerin emisyonları söz konusudur. Bunlar lokal hava kalitesini rüzgar şiddeti ve yönüne bağlı olarak olumsuz etkilerler. Bu etkiler için ÇED çalışması kapsamında modelleme çalışmaları yapılacak ve etkilerin büyüklüğü ve kapsamı belirlenecektir.” Şimdi birlikte düşünelim. Bir günde 8.664 ton kömür yakılacak bir santral söz konusu ve ÇED raporunda zehirli gazlar için sadece yukarıdaki paragraf yazılmış. Ne diyor bu paragraf; çok zehirli gazlar atmosfere yayılacak, ileride bunların etkilerinin büyüklüğü ve kapsamı konusunda çalışma yapacağız. Bu halk ile alay etmek değilse, nedir?
Aynı rapordan bir örnek daha vermek istiyoruz. Aşağıdaki alıntı da ÇED raporundan:
“İşletme aşamasında su kullanımı ile ilgili detaylı bilgiler ÇED raporunda verilecektir.”
1.200 MW’lık santral kurmaya kalkacaksın, soğutma suyunun denizden alınacağını söyleyeceksin, sonra da bununla ilgili bilgileri sonra vereceğim, diyeceksin. Benzeri güçteki santrallerin bir saatte yüzbinlerce ton deniz suyu kullandığı, ısınmış ve arıtılmış olarak, ölü bir su halinde tekrar denize deşarj edildiği biliniyor, bu durumun deniz ekosistemini alt üst edeceği ortada, siz yatırımın halka açıklandığı toplantıda bu konularda tek kelime söylemeyeceksiniz, bilgiyi daha sonra vereceğinizi söyleyeceksiniz, bunun adı da “halkı yatırım hakkında bilgilendirmek” olacak, öyle mi?
Bu şekilde, bilgiyi halktan saklayarak hazırlanmış ÇED raporlarını geri çevirmeyerek süreci başlatan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkililerini şirketlerden yana olmakla suçluyor ve haklarında cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunmaya hazırlandığımızı kamuoyu önünde duyuruyoruz.
Aynı zamanda ve israrla, bakanlık yetkililerine sormaya devam ediyoruz: Yumurtalık sahiline yapılması planlanan, ÇED raporları hazırlanan, şimdiye kadar yarısının ÇED raporlarını kabul ettiğiniz kömür santrallerini tek tek ele almaktan vazgeçip, toplam etkisini hesap ederek değerlendirmeye ne zaman başlayacaksınız? Bunu yapmak sizin asli göreviniz değil mi? Yoksa, bu görevi Enerji Piyasası Denetleme Kurulu ÇED raporu tarafınızdan kabul edilmiş şirketlere lisans verirken yapar, diye mi bekliyorsunuz? Çevre ile doğrudan ilgili bir konuyla enerji bakanlığına bağlı bir kurum neden ilgilensin?
Gamze termik santrali ÇED raporu, bütün çed raporlarında görmeye alıştığımız şu paragrafı da içermektedir:
“Sonuç olarak; proje konusu tesislerin ÇED raporunda belirtilen kontrol yönetmeliklerinin titiz ve eksiksiz biçimde uygulanması neticesinde, çevresine ve etki alanına olumsuz bir etkisinin olmayacağı düşünülmektedir.”
Biz ekolojistler tam aksine; bir günde 8.664 ton kömür yakacak olan ve yine bir günde yüzbinlerce ton deniz suyunu kullanacak olan bu tesisin çevresine ve etki alanına çok ama çok zarar vereceğini düşünmekteyiz. Sonuç olarak da şöyle demekteyiz: Bu yatırımdan kazanan sadece yatırımcı şirket olacak, toplam yatırım tutarını birkaç senede çıkarıp, hiçbir alanda kazanamayacağı kadar parayı yıllar boyunca kazanmaya devam edecek, kaybeden ise bölgede yaşayanlar ve tüm canlı hayat olacaktır. Küresel ısınmaya neden olan ana gaz olan karbondioksit salınımını da unutmamak gerekir. Bu ÇED raporu kabul edilmemelidir.
Adana Ekoloji Derneği girişimi 